Otto Gloria was er niet gerust op en de Braziliaanse trainer van grootmacht Benfica besloot het veelbelovende Ajax grondig te bestuderen. Op 12 januari 1969 bekeek hij NAC-Ajax (0-2) en op zaterdagmiddag 8 februari zag hij hoe Piet Keizer en Johan Cruijff DOS in de Meer van het besneeuwde veld veegden: 7-0. Dat was vier dagen voor de eerste ontmoeting tussen de kampioenen van Nederland en Portugal in de kwartfinale van de Europa Cup. In Winters Amsterdam waant Ajax zich favoriet, want die mooi weer-voetballers uit Lissabon zijn ook al eens zwaar voor schut gegaan in een ijskoud Dortmund (5-0 voor Borussia in december 1963).
Aanvoerder Mário Coluna kijkt verwijtend naar zijn verdedigers, terwijl Johan Cruijff (9) en Henk Groot de aansluitingstreffer van Inge Danielsson bejubelen. [SV Ajax/Guus de Jong]
Benfica, Europa Cup-winnaar in 1961 en ’62 en verliezend finalist in 1963, ’65 en ’68 zou over zijn hoogtepunt heen zijn en sterspeler nummer één, Eusébio, zou na zijn knieoperatie nog maar een schim zijn van De Parel van Mozambique die in de Europese eindstrijd van 1962 zo oogverblindend schitterde. In het Olympisch Stadion van Amsterdam werd Benfica-Real Madrid toen de mooiste Europa Cup-finale ooit en won Eusébio, onder het toeziend oog van ballenjongen Johan Cruijff, met 5-3.
Benfica poseert zelfbewust op de winterpiste in Amsterdam. Alleen António Simões draagt handschoenen en zelfs doelman José Henrique heeft de benen bloot. Achter vanaf links: Raul Machado, Humberto Coelho, Mário Coluna, Jacinto Santos, Fernando Cruz, José Henrique. Voor: Jaime Graça, Eusébio, José Torres, Tóni, António Simões. [SV Ajax/Guus de Jong]
Maar nu hun Hollandse veld van eer er wit bijligt en de vorst tot diep in de grond is doorgedrongen, zullen de Portugezen spitsroeden moeten lopen, en door de geharde Hollanders worden overrompeld. Tenminste, daar rekenen de dik 60.000 toeschouwers op, maar de massa komt bedrogen uit. Met blote benen en handen betreden de roodhemden vastberaden de ijzige piste, terwijl het in blauw gestoken Ajax bibbert in witte maillots en handschoentjes.
Benfica, technisch zeer vaardig, weet beter raad met de springerige bal dan het nerveuze Ajax, en countert geraffineerd naar een serie kansen. Toni lelt de bal op de lat en na een half uur vergrijpt Bennie Muller zich aan António Simões: strafschop, Jacinto 0-1. Luttele minuten later heeft zeldzaam gestuntel van Velibor Vasovic de 0-2 van José Torres tot gevolg.
Benfica viert de 0-1 van Jacinto die doelman Gert Bals (in trainingsbroek) vanaf elf meter de verkeerde kant op heeft gestuurd. Velibor Vasovic haalt de bal uit het net. [Jac. de Nijs, Nationaal Archief/Anefo, collectie CC-BY, 922-0972]
Vlak na rust brengt invaller Inge Danielsson de spanning terug, Ajax veert op en Keizer is dicht bij de 2-2. Maar halverwege de tweede helft leidt een uitbraak via Eusébio tot een hoekschop waaruit José Augusta 1-3 maakt. Het stadion is ontgoocheld en Torres maakt pret met de sneeuwhopen achter het doel van Gert Bals.
Toch is Ajax niet uitgeteld, zegt Cruijff, die een drietal flinke kansen verprutst, in zijn wedstrijdcolumn voor de regionale dagbladen die zijn aangesloten bij de Gemeenschappelijke Pers Dienst. ‘Het zat ons echt tegen’, meent Johan, die in de tweede helft liefst tien Ajax-kansen had geteld waaronder een kopbal van hemzelf na een loepzuivere voorzet van Sjakie Swart waarbij hij de bal knullig tegen de zijkant van het hoofd kreeg, omdat hij even was verblind door de gloednieuwe stadionverlichting.
Maar Cruijff heeft ook lof voor de zo gerenommeerde tegenstander, ‘die prachtig gegroepeerd voetbal liet zien met geweldig positiekiezen’. En Eusébio, spelend met een band om het gerepareerde rechter kniegewricht? ‘Die was eenvoudig groots’, aldus Cruijff.
Maar toch, al die kansen die Johan, een tikkeltje overdreven, had gezien, stemmen hem hoopvol. Vol bravoure beweert Cruijffie: ‘Ik ben niet bang voor Lissabon, ik acht ons daar zeker niet kansloos.’ Het zullen profetische worden blijken.
Winterse pret bij het spelershotel in Amersfoort waar Ajax optimistisch toewerkt naar de thuiswedstrijd tegen Benfica. Bennie Muller (links) werpt een sneeuwbal, terwijl Ton Pronk, Wim Suurbier en Johan Cruijff (rechts) aan het kneden zijn. [Jac. de Nijs, Nationaal Archief/Anefo, collectie CC-BY, 922-0879]
Kick uitgevers komt in mei met de nieuwe Ajax-titel ‘Trilogie’, over de Europa Cup van 1971, 1972 en 1973.
De pre-order start maandag 15 februari!
